دندانپزشکی

 امروز در اين مقاله (برنامه مراقبت از سلامتي دهان و دندان) از كلينيك دندانپزشكي جنت اباديعني تاج دنتال قصد بررسي موارد ضروري در مراقبت از بهداشت دهان و دندان داريم. از جمله (نياز هاي بهداشت دهان فردي ، ايجاد برنامه روزانه ، اهميت فلورايد ، چه موقع مسواك بزنيم ، نقش سيگار و … )

1. نيازهاي بهداشت دهان خود را درك كنيد. 

با دندانپزشك خود يا ديگر متخصصان دندانپزشك در ارتباط با شرايط خاصي كه در حوزه بهداشت دهان و دندان داريد صحبت كنيد يا هرچيزي كه بهداشت دهان و دندان شما را تحت تاثير قرار ميده .

به عنوان مثال، درمان هاي سرطان، دندانپزشكي بارداري، بيماري هاي قلبي، ديابت، لوازم دندانپزشكي (پروتزهاي دنداني مثل ايمپلنت دندان  و بريج و... ) مي توانند بر بهداشت دهان و دندان شما تأثير بگذارند و ممكن است در مراقبت از دهان و دندان شما تغيير ايجاد كنند.

2. برنامه روزانه سلامت دهان و دندان بنويسيد و سپس آنرا اجرا كنيد.

بر اساس بحث و گفتگو با ارائه دهندگان مراقبت بهداشت دهان و دندان در مورد شرايط بهداشتي شما ممكن است يك روال روزانه بهداشت دهان و دندان ايجاد كنيد .

3. از فلورايد استفاده كنيد.

كودكان و بزرگسالان از مصرف فلورايد سود مي برند. فلورايد دندان ها را در كودكان تقويت مي كند و مانع از افتادن دندان در كودكان و بزرگسالان مي شود.

4. مسواك ، نخ دندان ، شتشوي روزانه

دندان هايتان را حداقل دوبار در روز مسواك بزنيد ( صبح و قبل از خواب شبانه) و حداقل يك بار نخ دندان بكشيد . خيلي بهتر ميشود اگر بعد از هر وعده غذايي و ميان وعده ها مسواك بزنيد .

اين كار ها باعث از بين رفتن پلاك ها ميشود و مانع  از تجمع آنها ميشود ، پلاك ها با قند موجود در مواد غذايي كه ميخوريد تركيب ميشوند و منجر به تشكليل اسيد هايي ميشوند كه باعث پوسيدگي دندان ميشوند.

6. اگر از محصولات تنباكو استفاده مي كنيد، ترك كنيد.

سيگار كشيدن يا استفاده از ديگر محصولات تنباكو بدون دود (جويدني) خطر ابتلا به سرطان دهان و سرطان حنجره، رحم و مري را افزايش مي دهد؛ بيماري لثه؛ بوي بد دهان؛ تغيير رنگ دندان و گاهي روكش هايي مثل لمينت دندان ؛ و ساير مشكلات بهداشت دهان و دندان عمومي.

 روكش دندان چيست؟

روكش دندان (dental crown) يك ساختار كوچك به شكل تاج دندان طبيعي شما است كه روي دندان‌هاي آسيب ديده قرار مي‌گيرد. روكش‌هاي دنداني نه تنها استحكام را به دندان‌هاي ضعيف برمي‌گردانند بلكه ويژگي‌هاي ظاهري دندان طبيعي را، چه از لحاظ زيبايي و چه از لحاظ شكل و اندازه به آن برمي‌گردانند. روكش‌ها با كمك چسب و سيمان مخصوصي، روي دندان تراشيده و آماده شده نصب مي‌شوند و تقريبا تا نزديكي خط لثه را پوشش مي‌دهند. براي آشنايي با انواع روكش دندان ادامه مقاله را بخوانيد.

در چه مواقعي بايد از انواع روكش ها استفاده كرد؟

روكش‌هاي دندانپزشكي كاربردهاي گسترده‌اي دارند اما به طور خلاصه مهم‌ترين كاربردهاي آن‌ها عبارتند از:

براي محافظت از دندان‌هاي ضعيف (معمولا دچار پوسيدگي دندان) در برابر شكستگي

براي ترميم و بازسازي دنداني كه از قبل شكسته يا دنداني كه به شدت پوسيده شده است

براي كمك به نگه‌داشتن پل يا بريج دندانپزشكي در محل

براي تصحيح دندان‌هايي با شكل‌هاي غيرطبيعي و يا دچار تغيير رنگ شديد

براي پوشاندن ايمپلنت دندان

گاها براي اصلاح طرح لبخند

كابرد روكش در دندانپزشكي كودكان چيست؟

از روكش‌هاي دنداني همچنين براي محافظت از دندان‌هاي كودكان استفاده مي‌شود. برخي از كاربردها و استفاده‌هاي روكش در كودكان عبارتند از:

حمايت از دنداني كه دچار پوسيدگي شده اما امكان پركردن آن وجود ندارد

جلوگيري از گسترش پوسيدگي دندان كودكان به خصوص در مواقعي كه كودك نمي‌تواند به خوبي اصول بهداشت دهان و دندان را پيش ببرد

پيشگيري از بي‌حسي يا بيهوشي مكرر كودكي كه نياز به ترميم‌هاي مكرر دنداني دارد.

روكش موقت دندان چيست؟

انواع روكش‌ از لحاظ ماندگاري يا مدت زمان استفاده به دو دسته دائمي و موقت تقسيم مي‌شوند. از روكش‌هاي موقت در دو حالت استفاده مي‌شود. در حالت اول زماني كه دندان شيري كودكان دچار آسيب شده از اين روكش‌ها استفاده مي‌شود. با كمك روكشي از جنس استيل ضد زنگ تا زمان در آمدن دندان دائمي يك روكش موقت دنداني براي محافظت از دندان آسيب ديده شيري قرار دهده مي‌شود.

در حالت دوم بزرگسالان از يك روكش دنداني موقت استفاده مي‌كنند. بعد از انجام فرآيندهايي مانند درمان ريشه دندان يا پركردن دندان با پوسيدگي گسترده، و تا آماده شدن روكش دندان دائمي و مخصوص شما، يك روكش موقت برايتان نصب مي‌شود. بعد از اينك روكش دندان دائمي شما از لابراتوار دندانسازي رسيد، روكش موقت برداشته شده و به جاي آن نمونه دائمي نصب مي‌شود. روكش موقت دندان براي بزرگسالان به طور معمول در مطب  بهترين متخصص ترميمي و زيباييگذاشته مي‌شود و جنس آن معمولا از آكريل يا استيل ضدزنگ است.

انواع روكش دندان كدامند؟

هر زمان دندان نياز به روكش داشته باشد به طور معمول ما چهار گزينه عالي در دسترس داريم.تمام فلز، تمام سراميك و سراميك فلز رايج‌ترين جنس و انواع روكش دندان هستند كه مي‌توانند دندان‌هاي ضعيف و آسيب ديده را به خوبي حمايت كنند. در ادامه با تعاريف و ويژگي‌هاي هر كدام از انواع روكش دندان بيشتر آشنا خواهيد شد.

 ونیرهای دندانی

ونیر دندان یا لبخند سالم..افرادی که دارای لبخند سالم هستند مایل به نشان دادن آنها هستند، اما برای افرادی که دندان های خرد شده، تغییر رنگ داده شده و یا شکسته هستند، لبخند می تواند تجربه ای بد و دردناک باشد. خوشبختانه گزینه های متعددی برای کمک به حل مشکل دندان وجود دارد و یکی از محبوب ترین ها برای بیماران مسن تر، ونیرهای دندانپزشکی چینی است.

ونیر یا روکش چینی چیست؟

فنرهای چینی، همانطور که توسط آکادمی آمریکایی دندانپزشکی لوازم آرایشی توضیح داده شده اند، تکه های نازکی از مواد چینی هستند. فنرها قوی هستند، طبیعی هستند و مطابق با شکل و رنگ دندان های شما ساخته شده اند .

طبق گزارش آکادمی دندانپزشکی عمومی آمریکا، برای گذاشتن ونیر روی دندان ها، دندانپزشک حدود یک میلیمتر مینا را از سطح هر دندان حذف می کند. بعد، دندانپزشک یک قالب را شکل میدهد و آن را به یک آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می کند که در آن فنج های سفارشی توسط تکنسین دندانپزشکی ساخته شده است. هنگامی که در نهایت آماده می شود، دندانپزشک شما با سیمان خاص خود مواد را به دندان هایتان متصل می کند.

بیشتر بدانیم : ایمپلنت دندان

مزایا و معایب

به غیر از داشتن بهترین دندان ها ،یکی از بزرگترین ارزش ها در روکش های پرسلن این است که ساختار دندان که از بین رفته است و برای این نوع از درمان ها ممکن است نیاز به بیهوشی نداشته باشید. مواد مورد استفاده در آنها همچنین در برابر لکه هایی مانند قهوه، چای و دیگر مواد غذایی که دندان های طبیعی به راحتی محافظت نمی کند مقاوم هستند.

با این وجود گاهی اوقات مینای دندان از بین میروند، اما این روش غیرقابل برگشت است. همچنین در نظر داشته باشید که زمانی که دندان سیمان شده است، رنگ را نمی توان اصلاح کرد. شما همچنین ممکن است چند روز حساسیت دمایی داشته باشید. فنرها قوی هستند، اما آنها می توانند توسط جویدن یخ و… آسیب ببینند، بنابراین شما باید این عادت ها را در حد امکان ترک کنید.

نتیجه گیری:

امروزه افراد زیادی دچار مشکلات بهداشت دهان و دندان از جمله ناتوانی در حفظ سلامت دندان به دلیل بروز برخی از مشکلات مانند از بین رفتن دندان هایشان میشوند این می تواند ناشی از خوردن بعضی از غذاها، نوشیدن نوشیدنی ها، کمبود ویتامین های اساسی، عفونت های دهان و دندان و یا مشکلات روزمره بهداشت دهان و دندان باشد. با این حال، هنگامی که یک فرد قادر به جلوگیری از این عمل نیست، مراجعه به یک دکتر یا دندانپزشک کار عاقلانه ای خواهد بود. آن ها می توانند علت اصلی را تعیین کنند و با روش هایی مانند تنظیم یک رژیم غذایی سالم که مانع از دست رفتن سلامت دندان شما می شوند را بکار گیرند.

بیشتر بدانیم : مجله ترمیم و زیبایی دندان

 شواهد حاكي از آن است كه زنان باردار كه داراي بيماري لثه هستند احتمال اينكه نوزاد آنها زودرس و خيلي كوچك باشد زياد است. بنابراين مراقبت هاي دهاني در طول بارداري امري بسيار مهم است در حالي كه تحقيقات بيشتري در اين زمينه مورد نياز است، به نظر مي رسد كه بيماري هاي دهان باعث افزايش سطح مايعات بيولوژيكي مي شود كه مي توانند اين عمل را تحريك كنند. داده ها همچنين نشان مي دهد كه وقتي كه بيماري لثه در دوران بارداري بدتر مي شود، خطر ابتلا به كمبود وزن نوزاد وجود دارد.براي كمك، به حداقل رساندن خطرات در دوران بارداري با ما در اين مقاله از كلينيك دندانپزشكي جنت اباد يعني تا دنتال يكي از بهترين ها در حوزه دندانپزشكي بارداريهمراه باشيد.

بيشتر بدانيم : دندانپزشكي كودكان

شرايط نگهداري از دهان در دوران بارداري

زنان با توجه به حاملگي بايد براي بازرسي و درمان هر گونه مشكلات و مراقبت از دهان قبل ار بارداري به دندانپزشك خود مراجعه كنند.

در طول بارداري، دندان ها و لثه ها نياز به توجه خاصي دارند، يك رژيم متعادل و مراجعه به يك دندانپزشك به طور مرتب كمك مي كند تا مشكلات دندانپزشكي در دوران حاملگي كاهش يابد.

براي برخي از زنان، بيماري صبحگاهي يكي از نشانه هاي عمده بارداري است. كه همراه با حالت تهوع است، اگر اسيد اضافي در دهان شما چسبيده باشد، ممكن است دندان هايتان را از بين ببرد. اطمينان حاصل كنيد كه دهان خود را با آب و يا يك دهانشويه فلورايد شستشو دهيد تا سطح اسيد را تحت كنترل نگه داريد.

حاملگي باعث خشكي دهان شده به همين دليل زنان را در معرض خطر بيشتري براي مشكلات مانند پوسيدگي دندان و عفونت قرار ميدهد. براي افزايش هيدراته، و براي افزايش ميزان توليد بزاق آب آشاميدني زيادي بخوريد.

اكثر زنان در طول بارداري تغييراتي در لثه ها مشاهده مي كنند؛ علائم مشترك لثه هايي هستند كه در حين مسواك زدن دچار قرمزي و خونريزي مي شوند. بعضي از زنان نيز داراي تورم شديد و خونريزي لثه هستند. همه اين تغييرات به عنوان “ژنژيويت بارداري” ناميده مي شوند و مي توانند از ماه دوم بارداري شروع شوند. اين وضعيت در ماه هشتم به اوج خود ميرسد و پس از تولد كودك اغلب از بين ميرود.

براي به حداقل رساندن اثرات ژنژيويت بارداري، تمرين بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواك روزانه 2 بار و به مدت 2 دقيقه الزامي است. استفاده از دهانشويه نيز ممكن است به جلوگيري از التهاب لثه و پلاك دندان كمك كند.

 جرم‌گيري دندان پروسه‌اي است كه بطور روتين به منظور برداشتن جره‌هاي بالا و زيرلثه انجام مي‌شود. پلاك ميكروبي و جرم‌ها عامل ايجادكننده بيماري‌هاي لثه هستند. به همين دليل انجام مرتب جرمگيري سبب پيشگيري و همچنين بهبود بيماري‌هاي لثه و پريودنتال خواهد شد.

بزرگترين هدف جرم‌گيري حذف پلاك دنداني است:

پلاك دنداني يا پلاك باكتريايي دشمن شماره يك دندان‌هاي شما است و اگر به طور مرتب بهداشت دهان و دندان را رعايت نكنيم با شكل‌گيري پلاك و نهايتا سخت شدن آن و تشكيل جرم، بيماري‌ها و مشكلات زيادي براي ما پيش خواهند آمد. هدف اصلي جرم گيري دندان نير مبارزه با اين پلاك‌ها و درمان مشكلات موجود و پيشگيري از عوارض آينده است.

جرم گيري چگونه انجام مي‌شود؟ 

پروسه جرم گيري دندان شامل حذف پلاك دنداني و بالاخص باكتري هاي بي‌هوازي و مخرب همراه پلاك از سطح دندان درست در زير خط لثه است. اين روش بايد قبل از شروع عوارض و مشكلات ناشي از تشكيل و ماندگاري پلاك و بيماري‌هاي لثه (مانند از دست رفتن دندان و …) صورت بگيرد. دندانپرشكان براي انجام اين پروسه از دو روش رايج و مرسوم كمك مي‌گيرند. هرچند كه هر دو روش به منظور از بين بردن پلاك‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد اما نحوه انجام آن‌ها با هم تفاوت‌هاي اساسي دارد.

انواع روش‌هاي رايج جرم گيري دندان:

همانطور كه گفته شد به طور كلي دو روش براي جرمگيري دندان وجود دارد كه اين دو روش عبارتند از:

اسكيلينگ يا جرم‌ گيري دندان با كمك ابزارهاي مخصوص و دستي دندانپزشكي

اسكيلينگ با كمك ابزار جرمگيري اولتراسونيك

جرم گيري هيچ آسيبي به دندان ها نمي‌رساند:

در خصوص جرم گيري دندان باورهاي اشتباه زيادي وجود دارد، از جمله:

لق شدن دندان‌ها: يكي از رايج‌ترين باورهاي اشتباه، ضعيف شدن يا لق شدن دندان‌ها و يا جابجايي و حركت دندان است. اين باور اشتباه از آنجا منشاء گرفته كه زماني كه بيماري پيشرفته لثه وجود داشته باشد، دندان‌ها استخوان حمايت‌كننده خود را از دست مي‌دهند و دچار لقي مي‌شوند.

فاصله گرفتن دندان‌ها: در برخي موارد نيز ممكن است شخص تصور كند بين دندانهايش فاصله افتاده و فكر كند كه اين فاصله به خاطر انجام جرم گيري است. اين فاصله به جهت برداشته شدن پلاك و جرم دندان است كه براي مدت‌ها بين دندان‌ها شكل گرفته است و نيازي به درمان برايبستن فاصله بين دندان ها ندارد . اين فاصله همان فضايي است كه متعلق به لثه بوده و بايد توسط لثه پر مي‌شده ولي جرم‌ها آن را اشغال كرده بودند.

پيشگيري از بروز بيماري، كمترين فايده جرم‌گيري است:

زودن جرم‌هاي دنداني فوايد بسيار زيادي دارد. برخي از مهم‌ترين فوايد جرم گيري دندان عبارتند از:

• پيشگيري از پوسيدگي دندان و ايجاد حفره دنداني
• پيشگيري از بيماري پريودنتال
• از بين بردن لكه هاي دنداني
• پيشگيري يا از بين بردن بوي بد دهان
• صرفه‌جويي در هزينه و كاهش نياز به پروسه‌هاي زيبايي دندان (كه بسيار هزينه بر هستند)
• زيباتر شدن طرح لبخند

 لومینیرزها هم نوعی روکش دندان یا ونیر هستند با این تفاوت که توسط یک شرکت یا لابراتوار خاص ساخته شده و دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. میتوان گفت که لومینیرزها در اصل یک برند روکش دندان هستند. به این ونیرها معمولا ونیر یا روکش آماده میگویند و به مراتب نازک تر و ظریفتر از لمینت دندان هستند. برای درک تفاوت و فرق لمینت دندان و لومینیرزها بهتر  است برخی از ویژگی های این روکش ها را نیز بدانید.

از سایر  ونیرها شفاف تر هستند

دقیقا مانند سایر ونیرها دندانپزشک زیبایی از لومینیرزها  برای پنهان کردن و پوشاندن دندان های دچار تغییر رنگ و دارای شکل غیرطبیعی استفاده میکند. آن ها هرچند نازک هستند اما ظاهری شبیه به  لمینت ها دارند.  با این وجود چون خیلی نازک و ظریف هستند اگر دندان کسی خیلی دچار تغییر رنگ شده باشد توصیه میشود که به جای لومینیرز از لمینت یا سایر روکش های دندانی استفاده کند زیرا در این حالت رنگ دندان در پشت لومینیرز قابل مشاهده خواهد بود.

نیاز به تراشیدن مینای دندان ندارند

ما برای نصب سایر روکش‌ها معمولا نیاز داریم که بخشی از ضخامت مینای دندان را تراش دهیم تا جا برای روکش باز شده و طبیعی به نظر برسد. اما از آنجا که ونیر لومینیرز بسیار نازک است معمولا نیازی به تراشیدن مینای دندان نداریم. به همین دلیل انجام یا نصب این روکش ها قابل بازگشت است به این معنی که شخص هر گاه بخواهد لومینیرها را بردارد میتواند بدون آسیب به مینای دندان اینکار را انجام دهد. حال آنکه ما در خصوص لمینت دندان چنین چیزی نداریم. بنابراین برگشت پذیری با عدم بازگشت پروسه نیز فرق لمینت دندان و لومینیرز است.

نصب آن ها آسان بوده و مدت زمان کمی نیاز دارد

دقیقا مشابه نصب سایر روکش های دندانی، نصب لومینیرز نیز نیازمند دو جلسه است که معمولا جلسه اول به مشاوره، ارزیابی و تهیه قالب از دندان های شما اختصاص داده میشود. بعد از قالب گیری، نوبت به ساخت لومینیرز منحصر به فرد شما میرسد که توسط لابراتوار ساخته میشود. و آماده شدن آن چیزی بین 2 تا 4 هفته زمان نیاز دارد.

برعکس نصب لمنیت ها که در جلسه اول مینای دندان تراش داده میشود و تا آماده شدن لمینت روکش موقت نصب میشود، ما برای لومینیرز چنین چیزی نداریم و از روکش موقت استفاده نمیکنیم چون مینا تراش نخورده است.

ماندگاری بالایی دارند

سازندگان لومینیرز ادعا میکنند که این روکش ها میتوانند بیش از 20 سال نیز دوام داشته باشند با این حال برخی دندانپزشکان معتقدند که این ونیرهای دندانی چیزی  بین 10 تا 20  سال ماندگار هستند و پس از آن نیازمند تعویض خواهند بود.

مقرون به صرفه هستند

هزینه و قیمت لومینیرز  چیزی بین 800 تا 2000 دلار است. (هزینه ها در کشور ما متغیر  است و شاید کمتر باشد.) البته قیمت لومینیرز ذکر شده به ازای هر واحد دندان است. از آنجا که نصب لومینیرزها در حوزه دندانپزشکی ترمیم زیبایی است و هیچ توجیه پزشکی ندارد لذا، هزینه آن را نیز به هیچ عنوان نمیتوان  از بیمه درخواست کرد زیرا اصولا بیمه ها تنها کارهای درمانی و پزشکی را تحت پوشش  قرار میدهند. و در آخر تفاوت هزینه و قیمیت را نیز به عنوان فرق لمینت دندان و لومینیرز حتما در نظر داشته باشید.

بیشتر بدانیم : ایمپلنت دندان 

 بهداشت دهان و دندان در هر شرايطي و در هر سني مهم است، اما دندانپزشكي بارداري از اهميت خاصي برخوردار است.كلينيك دانپزشكي جنت اباد يكي از بهترين كلينيك ها در حوزه دندانپزشكي بارداري است كه مي توانيد در دوره بارداري به آن مراجعه كنيد.

در دوران بارداري به علت تغييرات هورموني مادر، خطر ابتلا به بيماري‌هاي دهان و دندان افزايش مي‌يابد. در اين دوران لثه‌ها كمي آسيب پذير‌تر مي‌شوند كه در صورت بي توجهي در بهداشت دهان، لثه‌ها تحريك، ملتهب و دچار خون ريزي مي‌شوند. از آنجا كه سلامت دهان مادر ارتباط نزديكي با سلامت جنين دارد، رعايت نكاتي بسيار ساده مي‌تواند به سلامتي مادر در دوران بارداري و پس از آن كمك قابل توجهي كند.

از جمله بيماري‌ها و مشكلاتي كه ممكن است در اين دوره به وجود آيد عبارتند از:

تومور حاملگي يا تومور لثه 

گاهي اوقات تغييرات هورموني در دوران بارداري باعث تغيير حجم لثه مي‌شود كه به اين بافت تغيير حجم يافته و ملتهب تومور حاملگي مي‌گويند. اين تومور بدون ضرر و خوش‌خيم است كه در سه ماهه دوم بارداري براي بعضي از بانوان اتفاق مي‌افتد. اين مشكل ممكن است پس از تولد نوزاد از بين برود ولي اگر براي فرد مشكلاتي در خوردن و آشاميدن ايجاد كند بايد حتما به دندانپزشك مراجعه كند.

ژنژيويت حاملگي

شايع‌ترين بيماري در دوران بارداري ژنژيويت است كه در اثر اين بيماري بافت سطحي لثه ملتهب مي‌شود. در دوران بارداري به علت بالا رفتن سطح بعضي از هورمون‎ها اين بيماري تشديد مي‌يابد. اقدامات بهداشتي دهان و دندان از جمله مسواك زدن، استفاده از نخ دندان و همچنين استفاده از دهانشويه‌هاي مناسب و مراجعه به دندانپزشكي براي حل اين مشكل توصيه مي‌شود.

پيشگيري و مراقبت در دوران بارداري

اگر قصد باردار شدن داريد بهتر است قبل از آن از سلامت دهان و دندان خود مطمعن شويد و درمان هايي مثل  ايمپلنت دندان ، ارتودسي ، لمينت دندان ... را از تا جايي كه ممكن است قبل از بارداري انجام دهيد. . هم چنين تحقيقات و بررسي‌ها نشان از ارتباط بين بيماري لثه و زايمان زودرس دارد. چرا كه بيماري‌هاي دهان و دندان به علت افزايش سطح هورمون‌هاي زنانه و واكنش به جرم و پلاك‌ دندان تشديد مي‌يابند و در نتيجه باعث زايمان زودرس و مشكلات ديگري مي‌شود. بنابراين بايد در خصوص درمان چنين مشكلاتي اقدام كرده و به دندانپزشكي مراجعه كنند.

 ماده‌‌ي چسبنده‌ي نرم، شفاف و محكم اتصال‌يافته‌اي كه روي سطح دندان‌ها تجمع مي‌يابد، به شكل شايع پلاك خوانده مي‌شود. اين ساختمان با اصطلاح پلاك باكتريايي يا پلاك ميكروبي بهتر توصيف مي‌شود، چرا كه تقريبا تمام آن از باكتري‌ها و توليدات آن‌ها تشكيل مي‌شود. چسبندگي پلاك به سطح دندان‌ها و ساير ساختمان‌هاي جامد در دهان به حدي محكم است كه جريان بزاق يا اسپري آرام آب بر روي اين سطوح قادر به جدا كردن آن نمي‌باشد.

پلاك باكتريايي چگونه تشكيل مي‌شود؟ 

درواقع تجمع پلاك روي دندان‌ها نتيجه‌ي سلسله وقايعي فوق‌العاده سازمان‌يافته و برنامه‌ريزي‌شده است. بقاي موجودات در محيط دهان به توانايي آن‌ها به اتصال سطوح بستگي دارد. باكتري‌هايي كه قادر نباشند به سطوح دهاني مثل مخاط و سطوح دنداني چسبندگي پيدا كنند و معلق بمانند، با بزاق دهان شسته شده و حذف مي‌شوند. باكتري‌هاي موجود در پلاك دنداني كه عمدتا از نوع استرپتوكوك‌ها هستند، دو خاصيت مهم دارند:

• خاصيت چسبندگي به دندان‌ها و يا هر ساختمان جامد ديگري در دهان مثل ترميم‌ها، بريس‌ها ي ارتودنسي و يا انواع پروتز مثل روكش‌ها) لمينت دندان و...)  و پروتز پارسيل و حتي جرم‌ها‌ي دنداني
• خاصيت پيوستگي به يكديگر و تشكيل توده يا كلني دادن

چگونه پلاك دنداني سبب ايجاد پوسيدگي مي‌شود؟

در مراحل اوليه‌ي تشكيل پلاك اين مجموعه قابليت بيماري‌زايي ندارد، زيرا به طور اعم از جوامع هوازي تشكيل شده و عموما فاقد تعداد كافي يا انواع خاص از باكتري‌هاي بيماري‌زا مي‌باشد. بنابراين توانايي توليد مقادير كافي از محصولات مخرب حاصل از متابوليسم را دارا نمي‌باشد.

چگونه پلاك دنداني سبب ايجاد بيماري‌هاي لثه‌اي مي‌شود؟

پلاك دنداني به دو دسته‌ي فوق‌لثه‌اي و تحت‌لثه‌اي تقسيم مي‌گردد. پلاك فوق‌لثه‌اي در قسمت بالاي مارجين‌هاي (لبه‌ها) لثه‌ها و يا درست در محاذات مارجين‌هاي لثه‌اي ديده مي‌شوند و پلاك تحت‌لثه‌اي در زير مارجين‌هاي لثه‌اي، بين دندان و بافت شيار لثه‌اي مشاهده مي‌گردند. و گاهي ممكن است فرد را ملزم به انجام جراحي زيبايي لثه بكند.

چه عواملي تجمع پلاك را مستعد مي‌سازند؟

بعضي از فاكتورها موجب مي‌گردند تجمع و گير پلاك دنداني تسريع شده و در عين‌حال برداشت آن توسط شخص دشوارتر گردد. اين عوامل شامل موارد زير هستند:

فاكتورهاي آناتوميك نظير قرارگيري نامناسب دندان‌ها، روي هم قرار گرفتن دندان‌ها و دندان‌هاي چرخش‌يافته يا كج‌شده.

پلاك در سطوح خشن ترميم‌ها( مثلا پركردن دندان ) نسبت به ترميم‌هايي كه سطح آن‌ها به خوبي پرداخت شده است، راحت‌تر تجمع مي‌يابد.

لبه‌هاي لثه‌اي ترميم زير‌لثه‌اي منجر به تشكيل بيشتر پلاك ميكروبي مي‌شود و رعايت بهداشت لثه در اين موارد نسبت به حالاتي كه لبه ترميم در حد و يا بالاتر از لبه‌ي لثه مي‌باشد، دشوارتر است.

پروتزهاي پارسيل متحرك غالبا منجر به افزايش تشكيل پلاك بر روي دندان‌هاي پايه مي‌شوند، كه اين مسئله ريسك مشكلات لثه‌اي و پوسيدگي دندان‌ها افزايش مي‌دهد.

دستگاه‌هاي ثابت ارتودنسي كه آن‌ها را به سختي مي‌توان تميز نمود، بخصوص براكت‌ها، بندها، سيم‌ها يا الاستيك‌هايي كه خيلي به لبه لثه نزديك مي‌باشند.

 دندانپزشكان در روش فيلينگ كامپوزيت دندان بر روي سطح دندان ها تركيبي كه از مواد كه همانند مينا بوده بر روي دندان هاي فرد قرار داده و بعد از  آن  فرم مورد نظر را به آن اعمال نموده و بعد از اينكه استحكام خود را حفظ نمود   مورد پوليش قرار مي گيرد.

پل دندان: در برخي از موارد دندان هاي مصنوعي  به فك اتصال داده  مي شوند و در موارد ديگر نيز  به صورت يك  پل  با يكديگر اتصال برقرار مي كنند.توسط اين روش  دندان مصنوعي به دندان هاي طبيعي مجاور  با استفاده از يك قلاب  متصل داده مي شود ولي اين روش روشي قديمي بوده زيرا وجود اين قلاب ها در دهان  قابل مشاهده مي باشد  براي همين خيلي مورد پسند قرار نمي گيرد.

پل هاي دندان داراي جلوه اي زيبا بوده و كاملا بي دردسر  كه از اين دو موارد مي توان از ويژگي هاي بارز اين روش نام برد. راحت بودن از استفاده اين پل ها  به قدري است كه فرد گاهي فراموش مي كند از اينكه دنداني مصنوعي در دهان دارد.و در برخي از موارد نيز از اتصال جهت  ترميم دندان ها استفاده مي شود.

پل هاي چسبان : در مواردي كه ستون و پايه هاي كنار دندان سالم بوده  عاري از هيچگونه پر شدگي  باشد،پل چسبان را مي توان مورد استفاده قرار داد تا زيبايي و ظاهر دندان هاي شما بيشتر باشد.تفاوت عمده  اين روش با روش اتصال در اين است كه  به مقدار خيلي كمي از ميناي  دندان تراش داده  مي شود.به طوري كه اين روش در حفظ سلامت دندان هاي مجاور نيز تأثير گذار است و آسيبي به آنها وارد نخواهد كرد.و در مرحله بعد پل هاي چسبان را  به محل هاي از دندان كه تراشيده شده مي چسبانند.

بيشتر بدانيم : ايمپلنت دندان

از انجايي كه دوران بارداري يك از حساس‌ترين دوران زندگي بانوان است. بنابراين بايد در انجام بسياري از فعاليت‌ها تجديد نظر و با دقت و با راهنمايي متخصص تغذيه، ورزش‌ها و داروهاي لازم را انتخاب كنيد. براي انجام خدمات دندانپزشكي بارداري  نيز بايد بسيار دقت كرد و ملاحظات لازم را انجام داد.(كلينيك دندانپزشكي جنت اباد يعني تاج دنتال از بهترين كلينيك ها براي ارائه خدمات دندانپزشكي بارداري مي باشد)

 با توجه به موارد گفته شده نكات زير بايد در زمان ارتودنسي در بارداري مد نظر گرفته شود:

در دوران بارداري دندان‌ها و لثه‌ها به علت تغييرات هورموني و افزايش جريان خون حساس‌تر مي‌شوند. وجود اين حساسيت در كنار درد طبيعي ناشي از ارتودنسي ممكن است براي مادران باردار دردناك باشد.

به علت تغييرات هورموني در اين دوران قابليت جا به جايي دندان‌ها افزايش پيدا مي‌كند و اين موضوع بر روند درمان ارتودنسي اثر مي‌گذارد. در اينجا پزشك متخصص با انتخاب بهترين نوع بريس متناسب با شرايط مادر باردار، براي دستيابي به بهترين و مطلوب‌ترين نتيجه تخصص و تجربه خود را به كار مي‌گيرد.

افزايش هورمون‌هاي استروژن و پروژسترون مي‌تواند به واكنش‌ لثه به جرم و پلاك را تحت تاثير قرار دهد. اين امر ممكن است باعث افزايش خطر ابتلا به بيماري‌هاي لثه شود. ايجاد اين وضعيت در مادران بارداري كه ارتودنسي كرده‌اند(يا نكرده‌اند) امري طبيعي است.

اگر براي درمان ارتودنسي در دوران بارداري نياز به كشيدن يك يا چند دندان باشد. بهتر است درمان را به بعد از زايمان موكول كنند چرا كه براي كشيدن دندان نياز به داروي بي حسي است كه براي سلامت نوزاد خطر دارد.

در اين دوران مراقبت از دندان‌هاي سيم‌كشي شده بسيار دشوار است. مادران بارداري كه در دوران بارداري خود تهوع صبحگاهي دارند استفاده درست از كش‌هاي ارتودنسي و نگهدارنده‌هاي ارتودنسي را براي آنها محدود مي‌كند.

كاهش اشتها و حالت تهوع از ديگر علائم دوران بارداري است حال اگر در اين دوران ارتودنسي هم انجام شده باشد غذا خوردن را دشوارتر مي‌كند. بعد از تهوع بايد به خوبي دندان‌هاي خود را مسواك بزنند زيرا اسيد ناشي از مواد لا به لاي دندان‌ها باقي مي‌ماند، و آسيب جدي به دندان‌ها وارد مي‌كند. بناراين مراقبت و رعايت بهداشت دهان و دندان در اين دوران با وجود ارتودنسي بيشتر از قبل احساس مي‌شود.

هنگام قرار دادن براكت‌ها در دهان، دستكاري و يا جا به جايي آنها نيازي به بي حسي و استفاده از داروي آرام بخش نيست. بنابراين بانوان بارداري كه تمايل به ارتودنسي دارند نبايد نگران اين موضوع باشند.

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد ساير خدمات دندانپزشكي ( ايمپلنت دندان ، لمينت دندان ،ونير دندان و....) مي توانيد به مجله اينترنتي دندانپزشكي ارتواينفو مراجعه كنيد.